Câu Chữ Cửu Huyền Thất Tổ: Ý Nghĩa và Vị Trí Trong Tín Ngưỡng
Câu chữ “Cửu Huyền Thất Tổ” trước đây thường được sử dụng trong Đạo giáo với ý nghĩa siêu độ. Trong đó, Cửu Huyền (九玄) chỉ thế hệ tổ tiên qua chín đời, còn Thất Tổ (七祖) ám chỉ các vị tổ tiên ở bảy đời trước. Dần dần, cụm từ này đã được dùng để chỉ tổ tiên nói chung.
Vào khoảng năm 907-925, trong triều đại Tiền Thục ở phía nam Trung Quốc, có một vị đạo sĩ tên là Đỗ Quang Đình. Ông đã ghi chép một câu trong quyển kinh “Trung Nguyên Chúng Tu Kim Lục Trai Từ” như sau:
“Thần đẳng Cửu Huyền Thất Tổ thụ phúc chư thiên di tộ lưu tường truyền hưu vô cực.”
Tạm dịch:
“Cửu Huyền Thất Tổ của chúng thần, thụ phúc từ Chư Thiên, lưu giữ và truyền tiếp không ngừng nghỉ sự thụ phúc ấy đến vô cực cháu con.”
Điều này chứng tỏ cụm từ “Cửu Huyền Thất Tổ” đã xuất hiện trong Đạo giáo từ rất sớm.
Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ Trong Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt
Bài vị Cửu Huyền Thất Tổ là một phần không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên của mỗi gia đình Việt Nam. Nó được làm từ gỗ, thường đặt ở vị trí trung tâm bàn thờ, thể hiện lòng tri ân và nhớ ơn của con cháu đối với cội nguồn và công lao sinh thành của tổ tiên. Vì vậy, bài vị này có vai trò quan trọng trong phong tục thờ cúng của người Việt.
Ý Nghĩa Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ
Bài vị Cửu Huyền Thất Tổ thường được chế tác bằng gỗ, với các chữ Hán (九玄七祖) hoặc chữ Việt “Cửu Huyền Thất Tổ” khắc hoặc viết lên. Trên bàn thờ gia tiên, bài vị này đại diện cho sự hiện diện của tổ tiên và những người đã khuất trong gia đình. Vào các dịp giỗ Tết hay tuần tiết, gia chủ thường khấn vái trước bài vị này, nguyện cầu cho tổ tiên nơi suối vàng và bày tỏ lòng thành kính, nhớ ơn về nguồn cội huyết mạch, mong muốn được tổ tiên che chở, phù hộ để gia đình phát đạt.
Cách Viết Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ
Khi viết bài vị Cửu Huyền Thất Tổ, dù là chữ Việt hay chữ Hán, cần tuân thủ quy tắc Quỷ – Khốc – Linh – Thính. Tức là tổng số chữ viết trên bài vị phải chia hết cho 4 hoặc chia 4 còn dư 3. Điều này thể hiện sự tôn trọng đối với những người đã khuất và quy luật luân hồi.
Loại Gỗ Dùng Làm Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ
Bài vị Cửu Huyền Thất Tổ từ trước đến nay thường được chế tác từ các loại gỗ quý như gỗ Mít, Gỗ Thị, Gỗ Vàng Tâm vì độ bền và mùi hương đặc trưng, rất phù hợp cho việc làm đồ thờ. Nếu không có ba loại gỗ này, các gia đình có thể sử dụng gỗ Dổi, Gỗ Hương, Gỗ Gụ, hay Gỗ Gõ đỏ để làm bài vị, nhưng các loại gỗ này thường có giá thành cao hơn và không bền bằng gỗ Mít hay Vàng Tâm.
Các Mẫu Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ
Mẫu bài vị Cửu Huyền Thất Tổ bằng gỗ có nhiều kiểu dáng và kích thước khác nhau, phù hợp với nhiều tỷ lệ bàn thờ gia tiên, từ truyền thống đến hiện đại. Dưới đây là một số mẫu phổ biến:
- Mẫu Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ Cuốn Thư: Thường sử dụng trên bàn thờ gia tiên, với các chữ khắc chìm và hoa văn cuốn thư, rồng hóa lá và hổ phù.
- Mẫu Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ Tứ Linh: Chạm rồng phượng và hổ phù, thường được sử dụng cho gia đình có tổ tiên có phẩm hàm, chức tước.
- Mẫu Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ Mai Hóa Rồng: Được chạm hình dáng rồng phượng, thể hiện sự thanh bạch và nhẹ nhàng.
- Mẫu Bài Vị Cửu Huyền Thất Tổ Đơn Giản: Chạm hoa văn đơn giản nhưng vẫn tinh xảo, thích hợp cho những gia đình con thứ.
Các mẫu bài vị Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ thể hiện sự linh thiêng mà còn bền bỉ qua thời gian, giữ gìn giá trị tâm linh trong văn hóa người Việt.
Bài vị thờ sơn son thếp bạc
